MAANDELIJKS TRANSITIE CAFÉ Transition Town Nijmegen organiseert op dinsdagavond 18 juni a.s. weer een TRANSITIE CAFÉ in Voorheen (Slagerij de Jong), Van ’t Santstraat 86, Nijmegen.
Inloop 19:30
Start lezing: 20:00 uur
Kosten: gratis, donatie welkom
Duurzaamheid, klimaatverandering, krap wordende grondstoffen. We horen het de hele dag en iedereen blijkt er wel een beetje mee bezig. Initiatieven zoals Transition Towns proberen een duurzame leefstijl bij individuen te stimuleren. Verandering van gedrag en gewoontes is hierbij een belangrijk onderdeel.
Energieverspilling ga je tegen door ander gebruik van keukengereedschap, voedselverspilling door alternatieve inkooppatronen. Maar juist deze alledaagse handelingen zijn hardnekkige gewoontes en verandering is vaak lastig. Waarom is dat zo? Doen we niet voldoende moeite, willen we niet echt? Of zitten er nog andere redenen achter. Tijdens het Transitie Café Veranderen van gewoontes gaan we deze vragen verder onderzoeken.
Te gast is Peter van Luttervelt. Hij heeft inmiddels 20 jaar ervaring met gedragsveranderingsprocessen bij mensen op persoonlijk niveau maar ook in teamverband. Hij heeft bij Global Action Plan GAP International gedragsveranderingsprogramma’s ontworpen en ook meegewerkt aan de ontwikkeling van Ecoteam-programma’s voor huishoudens. Inmiddels werkt hij als “sociaal architect” voor TAO (Trainging, Advies & Organisatie). Voor meer info zie http://www.vanluttervelt.nl/.
Na een korte pauze geeft Ruud Jansen(werkgroep Hart en Ziel TT Nijmegen) een paar oefeningen waarin we gaan kijken naar onze gewoontes. Ook geeft hij handvatten om gewoontes te veranderen.
Verslag:
Luttervelt begon zijn verhaal over gedragsverandering in het algemeen. Wat is er voor nodig?
Stel je wilt stoppen met roken of je wilt de aarde redden, wat doe je? Veel mensen weten niet waar te beginnen en zien geen resultaat.
Heel belangrijk is feedback. Je moet kunnen zien/meten dat het effect heeft wat je doet. Bij de ecoteams gebeurt dat ook.
In 1991 start Luttervelt voor Global Action Plan for the Earth (Gap) het Ecoteamprogramma (ETP) in Nederland.
Hier gingen uiteindelijk 23000 huishoudens aan het werk om hun levensstijl te verduurzamen. Ze deden dit op de gebieden: afval, water, gas, electra. Hoe minder afval, gas etc, hoe beter. Ieder mat wekelijks zijn verbruik en belde die door naar de landelijke organisatie. Maandelijks kwam een ecoteam bij elkaar. Vlak voor de bijeenkomst kreeg het team de scores door en kon men die vergelijken met de landelijke. Het was een uitdaging om goed te scoren.
Minstens zo belangrijk was dat ze minder geld kwijt waren aan energiemaatschappijen. Deze trend zette jaren na het stoppen van het ecoteam nog door.
Uit http://www.globalactionplan.nl/upload/docs/gap_fragmenten_uit_het_verleden.pdf (2003)
[…]“Ecoteams zijn zelfsturende teams van een mens of acht die samen een gedragsveranderingprogramma doorlopen. De teams worden in acht avonden – als alles goed gaat – sociale mininetwerkjes. Ze nemen eigen gewoontes op de korrel en overwegen investeringen, van spaarlamp en douchekop tot koelkast en zonnecollector. Het maakt niet uit of je een Porsche rijdt of een Smart; neem je eigen leefstijl als startpunt. Er is een werkboek, een coach en een verzamelpunt dat meetgegevens verwerkt. Ecoteams maken deelnemers duidelijk dat hun persoonlijke inspanning bijdraagt aan een beter milieu.”[…]
Veel van wat Peter vertelde, kan je in dit rapport nog eens nalezen.
De schrijvers analyseren in het rapport waarom het project uiteindelijk niet zo succesvol werd als gehoopt en zelfs moest stoppen.
Luttervelt zou graag zien dat burgers weer ecoteams opstarten; er is enorm veel veranderd sinds 2003. Heel veel informatie is beschikbaar op internet. Iedere groep van 4 tot 8 mensen zou een eind moeten komen, ook zonder handboek. Meet wekelijks je meterstanden, kom maandelijks bij elkaar. Om de beurt bereidt iemand een thema voor. Bespreek met elkaar wat je nog zou kunnen veranderen.
Zie de pagina voor ecoteams als je mee wil doen aan een ecoteam, of wil kijken wat het eerste ecoteam van Transition Town Nijmegen deed in 2010.
Na de pauze hield Ruud Jansen een korte inleiding en vroeg het publiek naar redenen voor duurzaam gedrag.
Door glas in de glasbak te gooien, kan je je blij voelen omdat je meehelpt aan hergebruik.
Door minder energie te verbruiken, blijft er meer over voor de generatie na ons en ook voor mensen die het misschien harder nodig hebben. Als iedereen het zou doen, zouden we de aarde minder hoeven te belasten met boringen en zou de natuur weer veel terrein terugkrijgen.
Daarna volgde een oefening in tweetallen, die elkaar niet goed kennen: beantwoord voor jezelf de volgende vragen, je kon de antwoorden opschrijven en 3 punten noemen:
- Wat maakt je blij/gelukkig, is verrijkend voor jou om zelf te doen?
- Wat doe je als je iets wilt doen waar de ander blij/gelukkig van wordt, wat verrijkend voor de ander is.
Even later vertelde je je punten aan de ander. De ander mocht alleen luisteren. Daarna draaiden we de rollen om.
Op het laatst was de opdracht om aan de ander te vertellen wat je had gehoord en hierover van gedachten te wisselen.
En wat bracht ons de oefening?
Het bleek best lastig: onze hoofden zaten nog vol van het verhaal van Luttervelt. Maar ook anders zou het volgens Ruud een lastige opgave zijn. We luisteren doorgaans niet zo goed naar een ander.
Het is wel de moeite waard om hier een gewoonte van te maken. De ander kan zich hierdoor veel beter gehoord en gezien voelen. Dat geeft empowerment, omdat je verbindt en je verbonden weet met de ander. (nawoord Ruud Jansen; die te weinig tijd op de avond zelf had om dit uit te leggen).
Tenslotte presenteerden 3 studenten Sociale geografie hun bevindingen van veldonderzoek naar het Repair café en Transitiecafé. Ze bezochten een activiteit en hielden een interview. Eén aanbeveling nemen we ons zeer ter harte: de website pagina over het Transitiecafé bevat slechts de agenda en geen inleidende tekst. Hierdoor heeft men geen idee wat men kan verwachten. In het ergste geval kan men denken dat het niet openbaar is. Dat is jammer, want het juist bedoeld voor iedereen!