Paolo vond een goedkoop pension (B&B De Prins) en regelde de vlucht; ik regelde een goedkoop groepsticket Schiphol-Nijmegen en vv. Dat bleek alleen vanuit Nederland te betalen.
Paolo liet ons vrij om een programma te maken, het leek hem allemaal leuk.
Cecile en ik hadden het programma goed voorbereid, maar niet alles voorgefietst en ruimte gelaten tussen onderdelen in het programma zodat we ook nog wat te improviseren hadden. Op het laatst bleek dat we ook met het weer rekening moesten houden: de terugkeer van de winter met gevoelstemperaturen van -18 en mogelijk sneeuw. We adviseerden nog snel even via de mail om warme kleding mee te nemen. We boften, het werd slechts rond het vriespunt en slechts weinig regen rond 16 uur op 16 maart. Die kou kwam een dag later.
Het bleek te gaan om scholieren van diverse nationaliteiten, Duits, Kroatisch, Iraans, Italiaans, Argentinië, Iers, India, Azerbeidzjan. Hun ouders zijn voor hun werk in Varese gaan wonen en hun kinderen gaan naar deze Europese school. Er zijn maar 11 Europese scholen, waarvan dit de enige in Italië is. Paolo had ze het liefst meegenomen naar Todnes, de eerste Transition Town en woonplaats van grondlegger Rob Hopkins, maar kreeg geen visum voor de leerling uit Azerbeidzjan.
Ons fietsplan voor de donderdag:
kaart op google maps
09:00: OV fietsen lenen
We hadden OV-kaarten verzameld van vrienden, OV-fiets-huur geactiveerd, en konden daarmee 9 fietsen lenen. Na 200 meter helaas gelijk één lekke band, terug naar de OV fiets winkel, waar de ov-fiets werd uitgescand en we een nieuwe konden lenen. Maar alleen ik was mee teruggegaan en had het juiste pasje niet bij me. We kregen geen alternatieve fiets mee. Gelukkig had ik nog een vouwfiets thuis en was dat vlak bij de eerste excursie. Een goede les voor een volgende keer: zorg dat je alle pasjes bij je hebt.
NB: ze konden wel fietsen, maar ze kenden de terugtraprem niet. We lieten hen wel oefenen op een stukje stationsplein, maar dit in combinatie met het drukke Nijmeegse verkeer leverde af en toe toch gevaarlijke situaties op. Volgende keer nemen we eerst de verkeersregels goed door. Voor ons was het vanzelfsprekend dat je stopt voor een rood stoplicht; dat je rechts rijdt, ook op het fietspad; dat je altijd op de rode fietsstrook rijdt en niet voor de grap op de autoweg; dat je weet dat er ook brommers op rijden; dat je goed oplet en af en toe achter elkaar gaat rijden; de voorrangsregels, de haaietanden die je daarbij helpen.
10.00: rondleiding door Minou Danel en Gerry Lange, 2 vrijwilligers van de modelwoning circulaire economie.
https://www.duurzaamgebouwd.nl/circulaire-economie/20180202-modelwoning-circulaire-economie-staat-in-nijmegen
https://www.duurzaamheidscafenijmegen.nl/events/duurzaamheidscafe-2018-1/
https://www.facebook.com/modelwoningnijmegen/
English flyer
Vragen van de scholieren: hoeveel van dit soort huizen zijn er? Is er zo’n modelwoning in elke stad? Wonen mensen hier ook in? Ze waren verrast over de niet meer te herkennen aard van de materialen: stoelen gemaakt van koelkasten; het matras van de Ikea-bank: gevuld met petflessen; de mooie lampen gemaakt van cd-tjes.
11.00: boodschappen doen voor lunch in Ekoplaza. Buiten geluncht op bankje naast Green capital paviljoen:
Om 12 uur ging het paviljoen open en vertelde een vrijwilliger hen het een en ander over duurzaamheid. Zoals dat veel mensen in Nijmegen de fiets gebruiken om ergens te komen. De jongeren vertelden later dat ze enorm genoten van het fietsen in Nijmegen. Zij fietsen niet van huis naar schoon in Varese omdat ze 20 km buiten de stad wonen en het er bergachtig is.
12.15 op de fiets naar Iewan, over de Waalbrug, op Veurlent met de trap naar beneden en over de Oudedijk, met inlaatpunt Spiegelwaal.
12.45 – 13.30: rondleiding Iewan: Hanneke Beld en een andere bewoner vertelden over de ecologische woongemeenschap Iewan
Hanneke vertelde hoe ze eerst in een groep in de Refter, een oud klooster, woonde. Hoe het wonen in een gemeenschap haar en nog een paar medebewoners goed beviel maar dat ze graag ecologischer wilden wonen. Hoe ze hun geld bij elkaar legden en ontdekten dat ze maximaal 100.0000 euro hadden, te weinig om een huis van te kopen voor hen allen. De zoektocht om iets betaalbaars en toch ecologisch te kunnen laten bouwen door een woningcorporatie. Het geluk van een economische crisis, waardoor opeens grond betaalbaar werd en het hen lukte met woningcorporatie Talis. Ze hadden zichzelf al georiënteerd op de mogelijkheid van zelfbouwen met stro, waardoor het betaalbaar werd. Veel vrijwilligers werkten gratis mee; ze konden hiermee “het vak” leren.
Gaat er wel eens iemand weg? Ja, een tweetal dat een gezin wil stichten en het te klein vindt.
14.00 – 14.45: de stadsnomaden: http://destadsnomaden.nl/
Tim nodigde ons uit in de woonwagen, waar het lekker warm was.
Uit de website: Wij staan aan het begin van iets nieuws, StadsNomaden 3.0, een grotendeels zelfvoorzienend cultureel dorp waar wonen, werken, recreëren en elkaar treffen.
Vragen: is er in elke stad zoiets? Tim, nee, maar dat zou eigenlijk wel moeten; een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en ervaren hoe het is om alle basale dingen zelf te doen. Zelf groente telen (onderste foto; ze zijn pas net verhuisd naar deze locatie), zelf je huis timmeren of beter: koop een woonwagen van 300 euro en repareer zelf waar nodig.
16.00 – 17.00: Woongemeenschap Eikpunt: http://www.woongemeenschapeikpunt.nl/
Via een kennis kwamen we in contact met Petra Wilmer en haar Italiaanse gezin; het aanvankelijke idee was dat hun 13-jarige dochter wat zou vertellen over het leven in een woongemeenschap. Maar het waren toch vooral beide ouders en de voertaal werd al snel Italiaans. Ze vertelden over de 4 peilers van de woongemeenschap: stilte en bezinning, meergeneratiewonen, gemeenschapsvorming, ecologie en duurzaamheid.
Veel tijd en aandacht gaat zitten in gemeenschapsvorming. Je hebt veel geduld nodig. Je kan je niet zomaar op de wachtlijst laten zeten, moet laten merken dat deze levenswijze echt bij je past.
17.45 – 19.30: vegetarische maaltijd bij wijkcentrum de Klokketoren
http://www.vantuintotbord.nl/
https://www.facebook.com/vantuintotbord/
Ik leidde de groep even rond door de moestuin. Veel verhoogde bakken, zodat de tuingroep (vrijwillige buurtbewoners) makkelijker de moestuin kan onderhouden. De tuin was bijna leeg, maar wel al voorbereid voor het komende tuinseizoen. Bijzonder dat hier de buurtbewoners zorgdragen voor de moestuin en andere buurbewoners voor de maaltijd, zoveel mogelijk bereid met verse groentes uit de eigen moestuin. Zijn er geen groentes, dan kopen ze biologisch groentes. Heel knap dat ze voor €6,50 een echt heerlijke driegangen maaltijd kunnen maken onder leiding van een kok.
We kregen boerenkoolsoep met aardappelcroutons, ovenschotel met onder andere spinazie, zongedroogde tomaat, geitenkaas
Dessert: kersencrumble met warme custardvla
Er waren 3 tafels gedekt en per tafel 2 a 3 plaatsen her en der gereserveerd voor de koks/vrijwilligers. Dit stimuleert het gesprek! Wij zaten dus verspreid over de 3 tafels en hadden zo leuke gesprekken met de koks en vrijwilligers; leerden van een tafelgenoot dat er overdag ook iets gebeurt voor mensen met niet aangeboren hersenletsel. De scholieren vermaakten zich ook met hun tafelgenoten en andersom. Een vrouw bleek slechts één zinnetje, schunnig Italiaans te kennen, zoiets als a dirty mind is a joy forever, maar dan anders.. Tot groot vermaak van de pubers.
Na het eten brachten we de groep zoveel mogelijk via veilige fietspaden terug naar het pension.
Vrijdag:
10.00: op de fiets naar het Honigcomplex
10.30 – 11.30: uitleg Jos Sluijsmans over zijn fietsdiensten.nl
Voor hem bestaat werk voor 1/3e in plezier hebben in wat je doet, voor 1/3e uit idealisme en voor 1/3e om in zijn onderhoud te voorzien.
Hij promoot het fietsen onder andere door het organiseren van festivals: International Cargo Bike, Festival / BakfietsTreffen en Mobiliteitsdebatten.
Hij is trots op het feit dat bij een bezorgdienst 45 bestelwagens vervangen konden worden door één transport fiets. De transport fiets is nl sneller doordat hij sneller ter plekke is, hij kan meer wegen gebruiken dan auto’s; daarbij nog het CO2, fossiele energie en kostenverhaal. De bakfiets is hiermee een serieuze vervanger van een bestelwagen.
Vraag van een scholier: waarom zijn er zoveel fietsen in Nederland en niet in andere landen? Doordat in NL bij wetgeving werd geregeld dat winkels zich alleen mochten vestigen binnen de grenzen van de stad. Maar we kregen te maken met verkeersdoden, vooral kinderen. Daarna zijn diverse maatregelen genomen, zoals fietspaden, waardoor fietsen veiliger werd. Hij noemde niet dat autobestuurders verantwoordelijk zijn als ze een ongeluk veroorzaken met een fietser, maar dit helpt vast ook. We kregen allerlei fietsen te zien, zoals ook de Alinker, waar Jos bij betrokken was: een fiets voor mensen met evenwichtsstoornissen of last van de knieën. Het is een alternatief voor een rollator.
We zagen een fiets voor een volwassene en 2 kinderen (Hoe hard gaat die?); hele oude “gedoneerde” fietsen uit Zweden (merk Husqvarna); allerlei unieke fietsen gemaakt met oude frames.
Andere vraag: bestaan er ook begrafenisfietsen? Ja, zei Jos, en ook huwelijksfietsen. Grote hilariteit!
Daarna rond het gebouw gelopen en naar binnen bij het Dutch bicycle center: http://dutchbicyclecentre.nl/ waar we spontaan een verhaal kregen van één van de ondernemers. Zijn boodschap: ieder heeft hier zijn eigen expertise; er kunnen zich alleen ondernemers aansluiten die hun eigen expertise hebben; dat weerhoudt ons ervan te concurreren. Er is o.a. een ligfiets-specialist, een specialist met superlichtgewicht fietsen, zie de website verder. Ze kunnen nog 3 jaar in de Honig zitten, daarna gaat het mogelijk plat tbv woningbouw. Maar er is verzet, ze zitten er goed, kunnen van alles organiseren; zoals fietsuitjes met aansluitend horeca etc.
Het was koud en gelukkig mochten we daar onze lunch eten. We konden er zelfs een kopje koffie bestellen aan de bar.
13.00 – 13.45: rondleiding door Jarno Wilbers van Stadsboom: http://www.stadsboom.nl/
Jarno vertelde hoe er vroeger voor hem als ADHD-er en voormalig druggebruiker geen hulp en begeleiding was. Daarom zet hij zich nu in voor jongeren met een problematisch verleden. Het werken met hout doet goed. Hier leren ze stapsgewijs vaardigheden. Na 2 jaar zijn ze klaar voor een baan. Er werken 20 jongeren in de houtbewerking, 2 in de metaal (voor onderstellen van tafels en stoelen ed). De metaalkant trekt een stoerder type jongeren.
Jarno werkt hard (soms wel 80 uur per week), staat 24/7 voor de jongeren klaar. Een salaris voor hemzelf zit er nog niet in, voor zijn vrouw al wel. Samen kunnen ze van dit inkomen rondkomen. Hij heeft familie in het Italiaanse Ventimiglia waar ze 4 keer per jaar komen en kan een heel klein beetje Italiaans. Laat zien hoe hij olijfbomen-hout heeft verwerkt tot prachtig tafelblad, door de stam doormidden te buigen en dan aan elkaar te lijmen met Putex, enorm sterke lijm. Alvorens een blad te maken, moet het hout daar geschikt voor gemaakt worden. Eerst in een cel waar het hout overal dezelfde vochtigheid en temperatuur gaat krijgen; daarna pas mag het hout drogen. Anders zou het gaan splijten.
Hoe lang duurt het voor je een tafelblad hebt gemaakt? Voor hem 2 dagen; de jongeren doen er 5 a 6 weken over. Het is een vak. De scholieren ruiken aan het olijfhout dat echt lekker ruikt.
Daarna op de fiets. We vragen of ze de lange route of de korte route willen, het is kouder geworden en we vragen ons ook af of ze wel zitten te wachten op nog meer info. We vertellen wat de lange route inhoudt: langs Voedselbos Novio, langs een volkstuincomplex(’t Achterveld). Ja, dat willen ze.
Kort gekeken naar het schoolplein van basisschool de Wieken waar 2 dagen eerder 165 fruit en notenbomen waren geplant tijdens de nationale boomfeestdag.
Daarna naar de Witte Molen. Toevallig zat éen deel van de groep de avond tevoren aan tafel met een medewerker van de Witte Molen. Ze vroeg ons of we langs kwamen. Dat kon ik bevestigen. Dankzij haar mochten we de molen in en zelfs naar boven, terwijl het hard woei en de molen in bedrijf was. Dat was heel indrukwekkend!
We kregen koek en de jongeren stelden vragen aan de molenaar, zoals: moet de molen wel eens worden stilgezet bij harde wind, waarom eigenlijk? (brandgevaar); hoe zet je de molen stil?
Daarna naar het Repair Cafe in het huis van Compassie. Het was niet druk. Dit is uitzonderlijk, waarschijnlijk veroorzaakt door de kou. De scholieren keken geinteresseerd toe, vooral de jongens bij de electronica klus.
Het is een heel goede formule: iemand die wat wil laten repareren moet er zelf bij toe kijken en leert er zo ook van. Een volgende keer doe je een kleine reparatie gewoon zelf.
Langs mijn volkstuintje aan de Verlengde Groenestraat (vereniging Pagode) en nog even stilgestaan bij een bord van de fietsknooppunten.
Het begon te regenen en ze wilden graag terug naar hun pension.
Om 18 uur waren ze terug voor het eten bij mij thuis, pompoensoep van Cecile, erwtensoep van mij. De erwtensoep kon een aantal niet bekoren.
Het toetje ging er goed in: diverse soorten vla (kennen ze niet) en frambozen en bessen uit de diepvries.
Tenslotte brachten we hen naar het station, fietsen inleveren en Paolo improviseerde op de piano. Hij vertelde onderweg al dat hij eigenlijk pianospeler was. De scholieren hadden dit nog niet meegemaakt en sloegen direct aan het filmen!
Op youtube vind je nog meer van Paolo: https://www.youtube.com/watch?v=w5gAkcGtSOo
https://www.youtube.com/watch?v=FGwdroh2PBo
https://www.youtube.com/watch?v=AuIrNqI6oZs
13 juni 2018: presentatie door studenten
Verslag Karla Mulder